جایزه معماری اقاخان با هدف درک و تقلید از فرهنگ غنی اسلامی در معماری ، در سال ۱۹۷۷ توسط آقاخان – چهل و نهمین نسل از امامان شیعیان اسماعیلی– تاسیس شد، که شامل زمینه های مختلف معماری معاصر، معماری مسکونی، اصلاح و تغییر کاربری فضا و حتی معماری منظر – Landscape – می‌شود.
در انتخاب آثار علاوه بر پاسخگویی به نیازهای فیزیکی ، اجتماعی و اقتصادی ، جنبه روحی و روانی نیز مطرح است و دقت اصلی بر پروژه هایی است که از امکانات محلی و تکنولوژی ، استفاده مناسب نموده و یا نوعی خلاقیت داشته باشند .
این جایزه بر پایه یک چرخه سه ساله به ریاست آقاخان سرپرستی می شود و ارزش آن حدود پانصد هزار دلار آمریکاست . تا کنون ۸۴ پروژه نامزد دریافت آن شده اند .
نامزد شدن برای ابن جایزه شرایط خاص و ثابتی ندارد ، اما نوع و تیپولوژی کار ، مکان و قیمت پروژه ها و نیز اینکه آیا توسط مسلمانان مورد استفاده قرار می گیرد ، دارای اهمیت است .
پس از اینکه افراد مدارک آثار خود را اعم از عکس ، اسلاید، نقشه های فنی و نیز پرسش نامه ای در خصوصکاربری ، موقعیت، عوامل اقلیمی و کانسپتهای خود را تحویل دادند ، هیئت گزینش – شامل جامعه شناسان ، اساتید تاریخ و فلسفه ، باستان شناسی ، معماران و طراحان – طی سه جلسه به انتخاب اثر برتر می پردازند .
در مرحله اول حدود ۵۰۰ اثر ثبت نام شده بررسی گردیده و از بین آنها صد اثر برای مطالعه دقیق تر انتخاب می شوند . در مرحله دوم از میان آنها نهایتا ۳۰ – ۲۰ اثر گزینش می شوند. سپس جمعی از اساتید معماری در گرایش‌های مختلف ، در سایت مربوطه حاضر شده و تمام جوانب حتی عکس العمل کاربران را مشاهده می کنند و گزارش خود را همراه با تکمیل پرسش نامه ای که از جانب هیئت گزینش تهیه شده ، تحویل می‌دهند . در جلسه سوم بر این مبنا پروژه برتر انتخاب می شود . از آنجا که موفقیت در هر پروژه نتیجه همکاری افراد در گروه‌های بسیار است ، جایزه میان معماران ، مهندسان محاسب ، سازه و تاسیسات و تمامی افرادی که به نوعی در کار شریک بوده اند ، تقسیم می شود . جایزه ویژه ای نیز به معماران برتر تعلق می گیرد، که تا کنون حسن فتحی (۱۹۸۰) ، رفعت قدیرچی ( ۱۹۸۶) و یک معمار سری لانکایی (۲۰۰۱) برنده این جایزه شده‌اند.
http://www.persianblog.ir/posts/?weblog=memarmashadi.persianblog.ir&postid=۱۷۹۳۶۹