مشهد . آبان ١٣١٢ . مسجد گوهرشاد و گوشه‌ای از فلکۀ جنوبی. عکس: رابرت بایرون.
____
رابرت بایرون (۱۲۸۳ – اسفند ۱۳۱۹) نویسنده، منتقد هنری و تاریخ‌نگار انگلیسی که به خاطر کتاب «سفر به کرانه‌ی سیحون» مشهور شد. او در حین سفرهای کاری و پژوهشی‌اش به روزانه‌نویسی‌هایی می‌پرداخت که بعدها در قالب چند کتاب منتشر شد. بایرون در سال ١٣١٢ سفرش به سوی سیحون را آغاز کرد و سه بار از مشهد گذشت. بایرون در طول سفر بناها را از منظر زیباشناختی با جزئیات زیادی توصیف می‌کند، جزئیاتی پر از رنگ در دورانی که عکاسی رنگی رایج نبود. بایرون در هنگامۀ جنگ دوم جهانی در حادثه‌ی غرق‌شدن کشتی‌اش بر اثر برخورد اژدر در راه مصر جان می‌بازد و جنازه‌اش پیدا نمی‌شود.
____
مشهد . آبان ١٣١٢
«.. کوه‌هایی مطبق روشنای افق را احاطه کرده بود. از مشرق، شب و موجی از ابرها در خود می‌غلتیدند. در پایین دشت، غباری از دود، درختان و خانه‌ها، رسیدن به مشهد، شهر مقدس شیعیان را معرفی کرد. از میان مه سرد پاییزی، گنبدی طلایی درخشید، گنبدی آبی رخ نمود. قرن به قرن، از زمانی که امام رضا در کنار خلیفه هارون الرشید به خاک سپرده شد، این منظره چشمان بیابان‌زده زائران، بازرگانان، لشکریان، پادشاهان و مسافران را تازه می‌کند …»
____
مشهد . آذر ١٣١٢
«… مرکز شهر مجموعه‌ای از مساجد، مقبره‌ها، حجره‌ها، بازارها و هزارتوها است. این سال‌ها، فلکه‌ای وسیع منطقه مقدس را از باقی شهر بریده است … در اولین ورودم هنگام غروب، گنبد عظیم آبی‌رنگ همچون دریا در آسمان مه‌آلود معلق بود. گنبدی طلایی در کنار آن می‌درخشید. میان مناره‌های شبح‌مانند ریسه‌ای نور آویزان بود…»
#مشهد#تاریخ_مشهد#معماری_مشهد
#تاریخ_معماری_مشهد#معماری_معاصر_مشهد#معماری_ایران#تاریخ_معماری_ایران#بافت_حرم#حرم_مطهر#امام_رضا